Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753
Boutoun-d'or
Ranunculus acris
Ranunculaceae
Àutri noum : Bacineto, Poumpoun-d'or, Loup-pauto, Pato-de-loup, Bacin-d'or.
Noms en français : Renoncule âcre, Bouton-d'or.
Descripcioun :Lou boutoun-d'or es uno planto couneigudo mai pas toujour bèn destriado de si cousino di flour jauno peréu. Arregarda li sepalo peludo que dèvon èstre pegado contro li petalo e li fueio telado e descoupado (mai pas fin qu'au pecou). Lis akène negre an un bè un pau recourba.
Usanço :Tóuti li ranouncle caupon de proutouanemounino, empouisounanto. Avèn pas trouba d'usanço particulièro au nostre. D'ùni pople indian d'Americo n'en manjon li fueio après en agué fa bouli mant'un cop li fueio. Aquéli servien peréu pèr sougna li mau de tèsto. Pòu tencha la lano en vióulet emé de bicarbounato de soudo.
Port : Grando erbo
Taio : 20 à 100 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Ranunculus
Famiho : Ranunculaceae
Ordre : Ranunculales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 1,5 à 2,4 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1700 m
Aparado : Noun
Abriéu à setèmbre
Liò : Champ
- Prado umido
- Palun
- Bos umide
Estànci : Mesoumediterran à Subaupen
Couroulougi : Bourealo
Ref. sc. : Ranunculus acris L., 1753